Een burn-out wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beschouwd als een beroepsfenomeen dat wordt veroorzaakt door chronische werkstress die niet goed gemanaged is. Het is vaak het resultaat van langdurige blootstelling aan verschillende stressoren, met name in de werkomgeving. De belangrijkste kenmerken van een burn-out zijn: gevoelens van energiegebrek of uitputting, afstandelijke, negatieve en cynische gevoelens ten aanzien van het werk, en een verminderde professionele effectiviteit. Burn-out is primair gerelateerd aan de werkcontext. Er ligt dan ook een verantwoordelijkheid van werkgevers bij het creëren van een gezonde werkomgeving om burn-out te voorkomen.
Er zijn diverse strategieën en technieken die individuen en organisaties kunnen toepassen om de kans op een burn-out aanzienlijk te verkleinen:
- Stressmanagementtechnieken: mindfulness en meditatieoefeningen zijn hierbij waardevolle hulpmiddelen.
- Ademhalingstechnieken: ademhalingsoefeningen kunnen zorgen voor een ontspannende respons in het lichaam.
- Andere ontspanningsmethoden: yoga en tai chi zijn voorbeelden van activiteiten die effectief zijn in het verlichten van stress en het verbeteren van het algehele welzijn.
- Gezonde levensstijl: voldoende en kwalitatieve slaap speelt hierbij een cruciale rol.
- Sociale steun: het opbouwen en onderhouden van gezonde relaties met familie en vrienden (sociaal netwerk) is essentieel voor het psychologisch welzijn.
- Het stellen van grenzen: op het werk betekent dit onder andere het stellen van duidelijke grenzen aan werktijden en beschikbaarheid buiten de reguliere kantooruren (en het leren om 'nee' te zeggen).
- Het herkennen van vroege waarschuwingssignalen: de belangrijkste zijn chronische vermoeidheid die niet verbetert door rust, een toenemend gevoel van cynisme of negativiteit, verminderde prestaties op het werk, het ervaren van fysieke symptomen zoals hoofdpijn of maagklachten, en een algemeen gevoel van verhoogde angst of prikkelbaarheid. Andere signalen kunnen veranderingen in slaap- en eetgewoonten zijn, sociaal isolement en een verlies van interesse in activiteiten die men voorheen plezierig vond.
Preventie vereist een aanpak die zich richt op het verminderen van stressoren en het versterken van de veerkracht op verschillende niveaus. Het is belangrijk om een proactieve houding aan te nemen ten opzichte van mentale gezondheid en welzijn, en tijdig hulp te zoeken wanneer dat nodig is. Voorkomen is beter dan genezen.
